Lijnredactie vs eindredactie: verschil en voorbeelden

Wat is lijnredactie?

Lijnredactie gaat over helderheid, ritme en logica op zin- en alineaniveau. We kijken tijdens de lijnredactie naar toon, herhaling, tempo, perspectief, onbedoelde ambiguïteit en overbodige woorden.

Voorbeeld

Hij liep snel door de gang en dacht aan wat er gisteren gebeurd was, dat hij eigenlijk had moeten zeggen dat hij het niet wist.

Wordt na lijnredactie:

In de gang versnelde hij. Gisteren had hij moeten toegeven dat hij het niet wist.

Typische ingrepen

• Lange zinnen opsplitsen
• Filler-woorden (bijvoorbeeld: eigenlijk, dan, even)
• Perspectieflekken dichten
• Sturen van tempo: korte zinnen bij spanning, langere zinnen bij reflectie

Wat is eindredactie?

Eindredactie is veel nauwkeuriger en gaat over zaken als spelling, interpunctie, het gebruik van d of t, consistentie en leestekens. Het gaat hier naast juistheid ook vaak over consequentie: als je een keuze hebt gemaakt voor een bepaalde stijl, moet je daar het hele boek aan vasthouden.

Voorbeelden

• Schrijven we e-mail of email?
• Schrijven we getallen voluit of als nummers?

Hoe combineren we deze redacties?

Over het algemeen werken we in een vaste cyclus, waarbij we de verschillende redacties los van elkaar zien. Ervaring heeft ons geleerd dat we, zodra we lijn- en eindredactie combineren, snel ruis op de lijn krijgen. 

1. We beginnen met een eerste ronde lijnredactie, waarbij de focus ligt op de logica per alinea, zinsritme, perspectief en redundantie. Duidelijke verbeteringen passen we direct aan, inhoudelijke keuzes worden voorgelegd aan de auteur.
2. De auteur verwerkt de opmerkingen en suggesties uit de eerste ronde en geeft commentaar waar nodig.
3. Er volgt een tweede ronde lijnredactie, waarbij de focus ligt op het tempo, de herhalingen, overgangen en het gebruik van consistent jargon. Voor scènes met spanning of reflectie voeren we een hardopleestest uit.
4. De auteur verwerkt de opmerkingen en suggesties uit de tweede ronde.
5. In samenwerking met de auteur leggen we de keuzes vast over de schrijfstijl: welke aanhalingstekens gebruiken we? Hoe schrijven we getallen? Wat voor spaties gebruiken we en wanneer? Welk jargon is toegestaan en wat betekent het? Dit document, de schrijfwijzer, gebruiken we voor de eindredactie en voor nieuwe delen in een serie.
6. Vervolgens vindt de eindredactie plaats, waarbij op spelling, interpunctie, hoofdlettergebruik en andere taalkundige fouten wordt gelet. Daarnaast vindt hier ook de check plaats op overeenstemming met de schrijfwijzer.
7. Tot slot voeren we een extra controle uit, waarbij we controleren of de datums, de tijdlijn en eventuele feitelijke claims kloppen.

Wat hebben we geleerd?

In de afgelopen jaren hebben we redactie verzorgd voor zowel boeken binnen als buiten het fonds. Daarbij hebben we een aantal praktische zaken geleerd, die het redactiewerk makkelijker maken:

1. Bundel de reactietijd: het is beter voor het overzicht om 1 of 2 grote revisierondes te hebben, dan 10 kleine rondes.
2. Comment-etiquette: geef altijd een reden voor een wijziging, ook als het een kleine taalkundige wijziging is.
3. Maak een schrijfwijzer: deze bron van waarheid voorkomt discussie in latere fasen, of bij het schrijven van een nieuw deel in een reeks.

Verder lezen of meewerken?

• Denk je aan het insturen van een manuscript? Bekijk dan onze uitleg om een manuscript aan te leveren.
• Op de hoogte blijven van nieuwe posts en releases? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
• Zien wat deze aanpak oplevert? Bekijk onze boeken.